Trong bối cảnh công nghệ phát triển nhanh chóng, một khảo sát gần đây đã chỉ ra rằng 51% người thuộc thế hệ Gen Z và 41% thế hệ Millennials cảm thấy rằng tấm bằng đại học không còn giá trị như trước. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về vai trò của giáo dục đại học trong thời đại công nghệ số.
Giá trị của tấm bằng đại học
Báo cáo cho thấy rằng sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI), đặc biệt là các công cụ như ChatGPT, đang làm cho nhiều kiến thức học thuật trở nên lỗi thời. Khoảng 45% Gen Z tin rằng những gì họ học ở trường không còn phù hợp với yêu cầu thực tế của công việc hiện tại. Điều này cho thấy sự cần thiết phải điều chỉnh chương trình học để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.
Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp đang chuyển hướng sang tuyển dụng dựa trên kỹ năng thay vì chỉ dựa vào bằng cấp. Tuy nhiên, gánh nặng nợ sinh viên và câu hỏi về lợi tức đầu tư (ROI) của giáo dục đại học vẫn là những vấn đề gây tranh cãi trong xã hội.
Khảo sát của Indeed, với 772 người trưởng thành tại Mỹ có bằng đại học, cho thấy sự khác biệt rõ rệt giữa các thế hệ. Chỉ 20% Baby Boomers cho rằng bằng cấp của họ không còn giá trị, trong khi tỷ lệ này lên đến 41% ở Millennials và 51% ở Gen Z.
Thêm vào đó, 38% người tham gia khảo sát cho biết nợ sinh viên đã cản trở sự nghiệp của họ hơn là hỗ trợ, phản ánh mối lo ngại về chi phí học tập và giá trị của bằng cấp theo thời gian.
Sự bùng nổ của AI với các nền tảng như ChatGPT và Bard đang định hình lại nhu cầu về kỹ năng trong thị trường lao động. Khoảng 45% Gen Z cho biết AI đã khiến những kiến thức cơ bản của họ trở nên lỗi thời, trong khi chỉ khoảng 30% tổng số người có bằng cảm thấy tương tự.
Theo một phân tích từ các chuyên gia, AI có khả năng tự động hóa nhiều công việc, từ lập trình đến biên tập văn bản, làm giảm nhu cầu tuyển dụng nhân lực mới thiếu kinh nghiệm. Điều này đã khiến nhiều trường đại học phải thay đổi chương trình học, tích hợp các khóa học về AI và kỹ năng số để duy trì tính cạnh tranh.
Hiện tại, tổng nợ sinh viên tại Mỹ đã đạt 1,62 nghìn tỷ USD, với mỗi sinh viên tốt nghiệp mang theo khoản nợ trung bình khoảng 38.375 USD. Khi chính phủ chuẩn bị tái khởi động việc thu hồi nợ, hàng triệu người có thể bị ảnh hưởng bởi các biện pháp như khấu trừ lương và hạ tín dụng cá nhân.
Trước tình hình này, nhiều gia đình và sinh viên đã bắt đầu cân nhắc lựa chọn học tại các trường cộng đồng, học trực tuyến hoặc tham gia các chương trình chứng chỉ ngắn hạn để giảm chi phí và thời gian học.
Thay đổi trong tuyển dụng
Dữ liệu từ một nghiên cứu gần đây cho thấy 81% nhà tuyển dụng đã áp dụng mô hình tuyển dụng dựa trên kỹ năng trong năm 2024, tăng từ 73% năm trước. Mặc dù nhiều công ty đã thông báo bỏ yêu cầu bằng cấp, chỉ 10-15% thực sự thay đổi quy trình tuyển dụng một cách triệt để.
Khảo sát cũng cho thấy 45% nhà tuyển dụng đã loại bỏ yêu cầu bằng cử nhân cho một số vị trí trong năm vừa qua. Nhiều doanh nghiệp nhận thấy rằng tuyển dụng dựa trên kỹ năng mang lại hiệu quả cao hơn về chất lượng ứng viên và giảm thiểu sai sót trong tuyển dụng.
Các chuyên gia giáo dục khuyến nghị rằng sinh viên nên kết hợp giữa bằng cấp và kỹ năng thực hành, đặc biệt là các kỹ năng mềm như tư duy phản biện, giao tiếp và quản lý dự án.
Nhiều trường đại học lớn đã triển khai các chương trình tín chỉ và chứng chỉ ngắn hạn về AI, dữ liệu lớn và an ninh mạng để đáp ứng nhu cầu tuyển dụng đang thay đổi nhanh chóng. Bên cạnh đó, các chương trình đào tạo nội bộ từ các tập đoàn lớn cũng mở ra cơ hội học tập linh hoạt cho cả nhân viên và cộng đồng.
Trước những tác động mạnh mẽ của AI và áp lực tài chính từ nợ sinh viên, giá trị của tấm bằng đại học đang bị đặt câu hỏi. Gen Z và Millennials ngày càng tìm kiếm các giải pháp linh hoạt, kết hợp giữa kỹ năng thực hành và chứng chỉ chuyên môn.
Doanh nghiệp cũng đang phải tái định hình tiêu chí tuyển dụng, ưu tiên kỹ năng và tiềm năng hơn là bằng cấp truyền thống. Hành trình tái định nghĩa giáo dục đại học vẫn còn dài, nhưng rõ ràng rằng một mô hình đa dạng hơn, kết hợp giữa bằng cấp, kỹ năng và kinh nghiệm thực tiễn, là hướng đi bền vững cho cả người học và nhà tuyển dụng.
*Nguồn: Fortune