Trong bối cảnh xã hội hiện đại, nhiều bậc phụ huynh thường tạo điều kiện cho con tham gia vào nhiều hoạt động khác nhau, từ học tập đến các môn thể thao hay nghệ thuật. Tuy nhiên, điều này đôi khi lại dẫn đến áp lực không đáng có cho trẻ. Việc nhận biết những dấu hiệu cho thấy trẻ đang gặp khó khăn là rất quan trọng để giúp chúng vượt qua giai đoạn này một cách dễ dàng hơn.
Trẻ em thường không dễ dàng bày tỏ cảm xúc của mình, đặc biệt là khi chúng cảm thấy áp lực. Chúng có thể im lặng chịu đựng vì sợ làm bố mẹ thất vọng hoặc bị chỉ trích. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện kịp thời, những vấn đề này có thể trở nên nghiêm trọng hơn. Dưới đây là 5 dấu hiệu cho thấy trẻ có thể đang phải đối mặt với áp lực lớn.
Trốn tránh hoặc trì hoãn công việc
Khi cảm thấy quá tải, trẻ có thể tìm đủ lý do để tránh né các hoạt động như đau bụng, quên đồ hay chậm trễ. Điều này không phải do trẻ lười biếng, mà là do chúng không biết cách đối mặt với áp lực. Nếu không được hướng dẫn đúng cách, trẻ có thể dần dần né tránh mọi thứ. Phụ huynh nên đặt câu hỏi cho trẻ về lý do thực hiện các hoạt động, nếu chỉ để làm hài lòng người lớn, có thể cần xem xét lại.
Không phải tất cả các hoạt động đều có thể bỏ qua, nhưng cách phản ứng của cha mẹ sẽ ảnh hưởng lớn đến cách trẻ học hỏi từ những tình huống này. Một ví dụ điển hình là một nữ sinh muốn bỏ thi vì chưa ôn tập kịp. Nếu cha đồng ý, điều này có thể củng cố thói quen trốn tránh. Thay vào đó, ông đã hướng dẫn con tìm cách giải quyết vấn đề, và cuối cùng cô bé đã tự tin tham gia thi.
Thiếu năng lượng phục hồi
Trẻ em có thể trở nên cáu kỉnh, khó tập trung, chán ăn hoặc mất ngủ khi chúng bị kiệt sức. Để phát triển tốt, trẻ cần từ 9 đến 11 tiếng ngủ mỗi đêm và thời gian nghỉ ngơi trong ngày. Nếu không có thời gian để nạp lại năng lượng, mọi hoạt động dù có ý nghĩa đến đâu cũng sẽ trở thành gánh nặng.
Mỗi trẻ có nhịp sinh học và khả năng hồi phục khác nhau. Một số trẻ có thể cần thời gian yên tĩnh để thư giãn, trong khi những trẻ khác có thể cần hoạt động thể chất để giải tỏa căng thẳng. Hiểu rõ nhu cầu của trẻ là rất quan trọng để giúp chúng hồi phục và phát triển tốt.
Thiếu động lực trong việc học
Trẻ em thường học tốt hơn khi chúng được thúc đẩy bởi đam mê thay vì bị ép buộc. Quan sát thái độ của trẻ có thể giúp phụ huynh nhận ra điều này. Nếu trẻ không còn hứng thú, có thể đó là dấu hiệu của sự mệt mỏi hoặc chán nản. Thay vì ép buộc trẻ tiếp tục, cha mẹ nên tạo không gian cho trẻ tự điều chỉnh và tìm lại niềm vui trong việc học.
Đây không phải là sự lười biếng, mà là dấu hiệu của sự cạn kiệt về tâm lý. Thay vì thúc ép, cha mẹ nên lùi lại và cho trẻ thời gian để tự tìm lại động lực.
Không quan tâm đến thành tích học tập
Không phải trẻ nào cũng có khả năng học tập tốt. Đối với những trẻ gặp khó khăn, việc ép buộc học nhiều hơn có thể phản tác dụng. Thay vì chỉ chú trọng vào điểm yếu, phụ huynh nên nhận ra và khuyến khích những điểm mạnh của trẻ. Khi trẻ cảm thấy áp lực từ việc học, sự phản ứng của cha mẹ rất quan trọng. Thay vì trách móc, hãy mở một cuộc đối thoại để hiểu rõ hơn về cảm xúc của trẻ.
Việc tạo ra một không gian giao tiếp cởi mở sẽ giúp cả hai bên hiểu nhau hơn, thay vì tạo thêm khoảng cách bằng những mệnh lệnh hay phán xét.
Thiếu niềm vui trong các hoạt động
Cha mẹ thường cảm thấy phấn khích khi thấy con tham gia các hoạt động ngoại khóa, nhưng điều quan trọng là trẻ cần cảm thấy vui vẻ và thoải mái. Nếu trẻ tỏ ra miễn cưỡng hoặc không còn hứng thú, đó có thể là dấu hiệu cho thấy chúng cần nghỉ ngơi hoặc điều chỉnh lại hướng đi. Không cần thiết phải ép trẻ phải hào hứng mọi lúc, nhưng nếu trẻ không còn cảm thấy vui vẻ, có thể đã đến lúc cần thay đổi.