Trong tuần qua, một thông tin gây sốc đã xuất hiện trên các phương tiện truyền thông khi một công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, Thinking Machines Lab, đã thu hút được 2 tỷ USD từ các nhà đầu tư chỉ sau vài tháng hoạt động. Điều đáng chú ý là công ty này hiện chỉ có 29 nhân viên và chưa có sản phẩm cụ thể nào ra mắt. Vậy điều gì đã khiến các nhà đầu tư quyết định rót vốn vào một doanh nghiệp còn non trẻ như vậy?
Nguyên nhân chính có thể đến từ hai yếu tố quan trọng, phản ánh cách thức hoạt động của các quỹ đầu tư mạo hiểm trong thời đại công nghệ AI đang bùng nổ.
Quy luật quyền lực trong đầu tư
Đầu tiên, đây là một khoản đầu tư mang tính chất mạo hiểm cao, với hy vọng rằng Thinking Machines Lab sẽ trở thành một trong những công ty thành công nhất trong lĩnh vực AI. Nếu điều này xảy ra, giá trị của công ty có thể tăng vọt từ 10 tỷ USD lên 100 tỷ USD hoặc thậm chí 1.000 tỷ USD. Chẳng hạn, OpenAI, nơi mà người sáng lập của Thinking Machines Lab từng làm việc, đã được định giá khoảng 300 tỷ USD, trong khi Google có giá trị lên tới gần 2.000 tỷ USD.
Nếu Thinking Machines Lab đạt được thành công tương tự như những công ty lớn này, các quỹ đầu tư mạo hiểm sẽ thu về lợi nhuận khổng lồ, có thể gấp 10 hoặc 100 lần số tiền đã đầu tư. Điều này cho phép họ bù đắp cho những khoản đầu tư không thành công khác trong danh mục đầu tư của mình.
Đây chính là khái niệm được gọi là “Quy luật quyền lực”, cho rằng các quỹ đầu tư mạo hiểm chỉ có thể thành công nếu họ sở hữu ít nhất một khoản đầu tư mang lại lợi nhuận vượt trội, đủ để bù đắp cho toàn bộ quỹ. Một ví dụ điển hình là Accel Partners, quỹ đã đầu tư sớm vào Facebook.
“Không năm nào thiếu vắng những startup xuất sắc đạt được thành công lớn”, Sebastian Mallaby đã viết trong cuốn sách về đầu tư mạo hiểm. “Điều quan trọng nhất trong đầu tư mạo hiểm là sở hữu một phần của những doanh nghiệp như vậy”.
Bảo hiểm từ các ông lớn công nghệ
Tuy nhiên, thực tế là phần lớn các startup đều không thành công. Nếu Thinking Machines Lab không đạt được thành công như mong đợi, vẫn có những cách khác để các nhà đầu tư thu hồi vốn, ngay cả khi mức định giá ban đầu có vẻ không hợp lý.
Các startup chưa có sản phẩm hoặc doanh thu có thể sở hữu những tài sản giá trị khác, như công nghệ mới hoặc đội ngũ kỹ thuật xuất sắc. Murati, người sáng lập Thinking Machines Lab, đã tuyển dụng nhiều chuyên gia từ OpenAI, cho thấy tiềm năng của công ty.
Trong nhiều trường hợp, các công ty công nghệ lớn sẽ mua lại những startup này để thu hút nhân tài, một hình thức được gọi là “acqui-hire”. Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt trong lĩnh vực AI, các thương vụ như vậy ngày càng trở nên phổ biến.
Chẳng hạn, Google đã chi 2,5 tỷ USD để cấp phép công nghệ từ Character.AI và tuyển dụng hai nhà sáng lập của công ty này cùng với 20% nhân sự khác. Microsoft và Amazon cũng đã thực hiện các thương vụ tương tự với các startup trong lĩnh vực AI.
Mặc dù những thương vụ này không mang lại lợi nhuận khổng lồ cho các quỹ đầu tư mạo hiểm, nhưng chúng giúp họ có thể rút lui khỏi các khoản đầu tư không thành công mà không bị thiệt hại quá nhiều, thậm chí có thể thu về một chút lợi nhuận.
Ví dụ, thương vụ với Character.ai đã giúp các nhà đầu tư thu về khoảng 2,5 lần số tiền đã đầu tư. Tờ Business Insider đã gọi đây là “bảo hiểm từ các ông lớn công nghệ”.
Trong lĩnh vực tài chính, “put option” là một hợp đồng cho phép người nắm giữ quyền bán tài sản ở mức giá cụ thể trong một khoảng thời gian nhất định. Nói chung, “put” thể hiện niềm tin rằng nếu giá tài sản giảm sâu, sẽ có một thế lực lớn nhảy vào cứu trợ.
Khởi đầu mới của Murati
Murati đã rời OpenAI vào tháng 10 năm ngoái sau 6 năm làm việc tại đây. Cô cho biết mình muốn khám phá con đường riêng và đã bắt tay vào việc xây dựng Thinking Machines Lab.
Murati gia nhập OpenAI từ năm 2018 và đã giữ nhiều vị trí quan trọng, bao gồm Giám đốc Công nghệ (CTO) và lãnh đạo các dự án lớn như ChatGPT và DALL-E. Cô cũng từng tạm thời đảm nhận vị trí CEO sau khi Sam Altman bị sa thải.
Trong thời gian gần đây, đã có nhiều thông tin cho rằng Murati đang chiêu mộ các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực AI để chuẩn bị cho startup mới của mình. Hiện tại, Thinking Machines Lab đã có 29 nhân viên đến từ nhiều tổ chức danh tiếng như OpenAI và Google DeepMind.
Murati cũng từng có kinh nghiệm làm việc tại Tesla, nơi cô phụ trách phát triển phần mềm hỗ trợ lái xe dựa trên AI. Giờ đây, cô gia nhập danh sách ngày càng dài các cựu lãnh đạo OpenAI khởi nghiệp, bao gồm cả những đối thủ đáng gờm trong ngành.
Thông tin từ Thinking Machines Lab cho biết công ty đang tích cực tuyển dụng các nhà khoa học và kỹ sư học máy, cùng với một quản lý chương trình nghiên cứu.