Trong lòng Hà Nội, có một mô hình kinh tế độc đáo mang tên “Cửa tiệm hạnh phúc”. Đây không chỉ là một cửa hàng đơn thuần mà còn là nơi mà những người tự kỷ được công nhận và tôn trọng như những người lao động thực thụ, với lương bổng và thưởng xứng đáng.
Vào lúc 12h30, tiếng thông báo “Có khách” vang lên từ bộ đàm, lập tức không khí tại quán nhỏ ở số 254 phố Mai Anh Tuấn trở nên sôi động. Các nhân viên nhanh chóng chuyển từ trạng thái nghỉ trưa sang phục vụ khách hàng. Đức, một chàng trai 19 tuổi, nhanh chóng sắp xếp ca làm việc cho mọi người. Cậu nắm rõ điểm mạnh của từng người, từ việc gọi món đến phục vụ đồ uống, tạo nên một không gian làm việc hiệu quả và thân thiện.
Đức, Hưng, Lâm và Trâm là những nhân viên tự kỷ đang làm việc tại “cửa tiệm hạnh phúc” do một doanh nhân tên Nguyễn Đức Trung sáng lập. Anh Trung không có người thân nào mắc chứng tự kỷ, nhưng một sự kiện bất ngờ 12 năm trước đã thay đổi cuộc đời anh.
Trong một lần đi nghỉ dưỡng, anh bị một đứa trẻ tự kỷ va vào, và từ đó, anh bắt đầu tìm hiểu về thế giới của những người tự kỷ. Anh đặt ra nhiều câu hỏi về cách mà họ sống và làm việc, và từ đó, anh quyết định tạo ra một môi trường làm việc phù hợp cho họ.
“Tự kỷ là một hội chứng kéo dài suốt đời, nhưng nếu được đặt trong môi trường thích hợp, họ hoàn toàn có thể sống độc lập và đóng góp cho xã hội”, anh Trung chia sẻ. Anh đã xây dựng một chuỗi các cửa hàng, quán cà phê và nhà sách, nơi mà những người tự kỷ có thể học hỏi và phát triển kỹ năng.
Trong môi trường này, mỗi người có thể học hỏi theo cách riêng của mình. Có người chỉ cần vài ngày để làm quen với công việc, trong khi có người cần nhiều thời gian hơn. Anh Trung nhận ra rằng bộ não của người tự kỷ thường hoạt động theo cách thẳng thắn và không phức tạp, nhưng điều này đôi khi gây khó khăn trong việc giao tiếp với thế giới bên ngoài.
Vào một ngày gần Tết năm 2018, anh Trung đã phải đối mặt với một tình huống khó khăn khi một trong những nhân viên của mình đã vô tình làm hỏng nhiều thiết bị. Thay vì trách mắng, anh đã chọn cách ngồi lại và ăn cơm cùng nhân viên, để tìm hiểu nguyên nhân sâu xa của vấn đề. Anh nhận ra rằng đôi khi, những người tự kỷ không thể diễn đạt được cảm xúc và nhu cầu của mình.
Nhờ những trải nghiệm này, anh Trung đã điều chỉnh cách quản lý và tạo ra một môi trường làm việc thân thiện hơn. Mỗi nhân viên đều được đối xử công bằng và tôn trọng, với những điều chỉnh phù hợp với nhu cầu của họ.
Quang Anh, một trong những nhân viên, đã trải qua nhiều khó khăn trong quá trình hòa nhập. Tuy nhiên, sau hai năm làm việc tại đây, cậu đã trở thành một người điềm đạm và có khả năng dẫn dắt đồng nghiệp. Câu chuyện của Quang Anh là minh chứng cho sự thay đổi tích cực mà mô hình này mang lại.
Trong suốt gần 10 năm hoạt động, “Cửa tiệm hạnh phúc” đã đón tiếp hơn 10.000 lượt khách và tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho những người tự kỷ. Mỗi nhân viên đều có những câu chuyện riêng, từ Dũng với khả năng thần số học đến Lâm, người đang theo học ngành Luật.
Tiền lương tại đây được chia theo từng ngày, và các nhân viên không chỉ nhận lương từ công việc mà còn từ nhiều nguồn khác nhau. “Điểm mạnh của những người tự kỷ không nằm ở năng suất mà ở sự chân thành và niềm vui trong công việc”, anh Trung nhấn mạnh.
Giám đốc Nguyễn Đức Trung hy vọng rằng mô hình này sẽ được nhân rộng, tạo ra nhiều cơ hội hơn cho những người tự kỷ. “Con đường chúng tôi đi có thể nhỏ, nhưng nếu có thêm sự chung tay, chúng ta có thể tạo ra một con đường lớn hơn cho những người tự kỷ”, anh nói.
Những câu chuyện từ “Cửa tiệm hạnh phúc” không chỉ là những bài học về sự kiên nhẫn và lòng nhân ái, mà còn là minh chứng cho sức mạnh của tình yêu thương và sự chấp nhận trong xã hội.