Nhật Bản đang chứng kiến một xu hướng hôn nhân mới, nơi mà nhiều cặp đôi chọn cách sống riêng biệt sau khi đã hoàn thành trách nhiệm gia đình. Một trong những câu chuyện tiêu biểu là của ông Tetsu Yamada, người đã quyết định rời Tokyo để trở về quê sống một mình sau khi nghỉ hưu. Ông để lại một khoản tiền lớn cho vợ con và bắt đầu một cuộc sống mới tại ngôi nhà cũ của bố mẹ.
Ngôi nhà ở nông thôn đã bỏ trống nhiều năm, và mặc dù ông đã đề nghị vợ mình, Keiko, cùng chuyển về, bà đã từ chối vì không muốn rời xa cuộc sống tiện nghi ở thành phố. Hai con trai của họ cũng không thể chuyển về quê vì công việc tại Tokyo. Điều này đã dẫn đến một thỏa thuận mới giữa họ, được gọi là sotsukon, tức là xem như cuộc hôn nhân đã hoàn thành sứ mệnh, cho phép mỗi người tự do lựa chọn cách sống riêng.
Ông Yamada đã chấp nhận phương án này vì nó đơn giản hơn so với việc ly hôn. Ông bắt đầu sửa sang lại ngôi nhà và tận hưởng cuộc sống bình yên, mặc dù gặp khó khăn trong việc nấu nướng và dọn dẹp. Ông thường xuyên liên lạc với Keiko, người đang phát triển sự nghiệp tại Tokyo với một xưởng thủ công. “Có vẻ như không có tôi, cô ấy vẫn rất hạnh phúc”, ông chia sẻ.
Khái niệm sotsukon (tốt nghiệp hôn nhân) đã được giới thiệu bởi nhà văn Yumiko Sugiyama vào năm 2004 và hiện đang trở nên phổ biến trong cộng đồng các cặp vợ chồng trung niên và người cao tuổi tại Nhật Bản. Những người theo xu hướng này thường mong muốn cải thiện chất lượng cuộc sống trong giai đoạn cuối đời, đồng thời giải quyết những khác biệt trong giá trị sống hoặc giảm bớt căng thẳng trong mối quan hệ.
Khác với quan niệm truyền thống về hôn nhân như một cam kết suốt đời, sotsukon phản ánh một xu hướng hiện đại, nơi mà cá nhân và tự do được đặt lên hàng đầu. Theo một khảo sát của Viện Nghiên cứu Meiji Yasuda, tỷ lệ ủng hộ sotsukon tăng theo độ tuổi, đặc biệt là ở phụ nữ từ 60 tuổi trở lên, với gần 79% ủng hộ.
Các chuyên gia cho rằng, nhiều phụ nữ lớn tuổi ở Nhật Bản thường phải đảm nhận vai trò chăm sóc gia đình trong khi chồng họ dành phần lớn thời gian cho công việc. Điều này dẫn đến sự chênh lệch trong cuộc sống hôn nhân, và sotsukon được xem như một giải pháp để tái định hình mối quan hệ mà không làm tổn thương nhau.
Khái niệm này cũng tương tự như kateinai bekkyo, nơi mà các cặp vợ chồng không hạnh phúc vẫn sống chung nhưng hạn chế xung đột bằng cách tránh mặt nhau. Tuy nhiên, sotsukon lại mang tính chất tôn trọng lẫn nhau và không phá vỡ mối quan hệ, mà ngược lại, tạo cơ hội cho cả hai cùng phát triển.
Khảo sát của công ty kiến trúc Interstation cho thấy khoảng 57% phụ nữ từ 30 đến 60 tuổi mong muốn có một cuộc hôn nhân theo hướng “đã xong việc”, và 35% trong số họ chọn thời điểm thực hiện là khi chồng nghỉ hưu.
Câu chuyện của Michiko và Kenji, cặp vợ chồng đã kết hôn 35 năm, là một ví dụ điển hình. Họ đã sống cùng nhau như những người xa lạ khi các con trưởng thành. Khi Kenji về hưu, Michiko lo lắng về việc phải sống cùng chồng cả ngày. Sau khi thảo luận, Kenji đã đồng ý với ý tưởng sotsukon, cho phép Michiko theo đuổi đam mê của mình, trong khi ông tìm kiếm sở thích mới.
Họ vẫn giữ liên lạc và chia sẻ cuộc sống mới của mình, mối quan hệ giữa họ không những không rạn nứt mà còn trở nên sâu sắc hơn. Kenji nói: “Cuộc hôn nhân của chúng tôi đã tốt nghiệp. Giờ là lúc bước vào giai đoạn mới, sống trọn vẹn và đúng với bản thân”.
Những câu chuyện như của ông Yamada và cặp đôi Michiko-Kenji đang dần trở thành một phần của văn hóa hôn nhân hiện đại tại Nhật Bản, nơi mà sự tự do và cá nhân được tôn trọng hơn bao giờ hết.