Giai đoạn dậy thì là một trong những thời điểm nhạy cảm nhất trong cuộc đời của mỗi đứa trẻ. Thay vì áp đặt hay kiểm soát, nhiều bậc phụ huynh đã chọn cách lắng nghe và trở thành người bạn đồng hành đáng tin cậy của con cái trong thời điểm này.
Chị Huyền, một người mẹ 42 tuổi sống tại TP HCM, đã trải qua cảm giác bất ngờ khi cô con gái 13 tuổi của chị đột ngột yêu cầu không được vào phòng của con nữa. Dù không có vấn đề gì nghiêm trọng, chị hiểu rằng con gái đang bước vào giai đoạn dậy thì, nơi mà mọi giới hạn đều bị thử thách, từ cảm xúc đến mối quan hệ giữa mẹ và con.
Khi con gái bắt đầu ngại ngùng với những cái ôm hay cảm thấy xấu hổ về sự thay đổi của cơ thể, chị Huyền nhận ra rằng việc gần gũi với con không còn dễ dàng như trước. “Tôi cảm thấy bối rối khi con không còn là đứa trẻ thích gần gũi mẹ nữa”, chị chia sẻ.
Tương tự, chị Mai, 40 tuổi và là giáo viên cấp hai ở Phú Thọ, cũng phải học cách thích nghi khi con gái 14 tuổi. Làm mẹ đơn thân, chị cảm thấy lo lắng khi thấy con gái thay đổi tâm trạng thất thường và thường xuyên đóng cửa phòng. “Tôi luôn tự hỏi liệu mình đã làm đủ cho con chưa”, chị tâm sự.
Cả hai người mẹ đều nhận ra rằng điều con cái cần nhất trong giai đoạn này không phải là những bài học giáo huấn, mà là sự thấu hiểu và sẵn sàng lắng nghe. “Con gái tôi từng không muốn chia sẻ gì, nhưng khi tôi bắt đầu kể về những trải nghiệm của mình thời trẻ, con đã mở lòng hơn”, chị Huyền cho biết.
Nhiều người mẹ đã chọn cách trở thành bạn bè với con trong giai đoạn dậy thì, thay vì áp đặt hay kiểm soát. Chị Huyền đã bắt đầu có những cuộc trò chuyện cởi mở hơn với con về các chủ đề nhạy cảm như sức khỏe sinh sản và các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Một lần, khi cùng con xem một bộ phim tài liệu về ung thư cổ tử cung, chị đã giải thích cho con về vi rút HPV và tầm quan trọng của việc phòng ngừa từ sớm.
Ban đầu, con gái chị có phần ngại ngùng, nhưng khi chị giải thích rằng đây là điều bình thường, con đã chịu ngồi lại nghe. Đối với chị Huyền, những cuộc trò chuyện này không chỉ là để truyền đạt kiến thức mà còn là cách để kết nối hai mẹ con trong hành trình trưởng thành.
Chị Mai cũng chia sẻ rằng gần đây, khi xem một đoạn quảng cáo có sự tham gia của một ca sĩ nổi tiếng, chị đã gửi video cho con gái. Điều bất ngờ là con không chỉ biết đến vi rút HPV mà còn đồng tình với mẹ về việc chủ động bảo vệ sức khỏe. Khoảnh khắc này đã tạo ra một cầu nối giữa hai mẹ con, từ chỗ né tránh sang thấu hiểu.
Vi rút HPV là nguyên nhân chính gây ra gần như 100% các trường hợp ung thư cổ tử cung. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm có hàng triệu phụ nữ trên thế giới tử vong vì căn bệnh này. Tại Việt Nam, số liệu cho thấy ung thư cổ tử cung là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ trong độ tuổi từ 15 đến 44.
HPV có thể tự đào thải khỏi cơ thể trong nhiều trường hợp, nhưng nếu nhiễm dai dẳng, nó có thể dẫn đến ung thư và các bệnh lý khác. WHO khuyến nghị rằng trẻ em từ 9 đến 14 tuổi là thời điểm lý tưởng để tiêm phòng HPV, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh trong tương lai.
Ngày nay, độ tuổi quan hệ tình dục đang có xu hướng trẻ hóa, trong khi nhiều phụ huynh vẫn chưa sẵn sàng để nói chuyện về giới tính với con cái. “Giáo dục giới tính không chỉ là vấn đề của người lớn, mà nên bắt đầu từ tuổi dậy thì”, một chuyên gia tư vấn cho biết.
Thay vì giữ khoảng cách, chị Huyền và chị Mai đã chọn cách trở thành những người bạn đồng hành cùng con. Họ không né tránh những chủ đề nhạy cảm mà kiên nhẫn tìm cách tiếp cận gần gũi, từ việc chia sẻ về tâm lý tuổi mới lớn đến sức khỏe sinh sản và phòng ngừa bệnh tật.
“Tôi không nói với con bằng những mệnh lệnh, mà bằng những cuộc trò chuyện tự nhiên: hôm nay ở trường có gì mới, bạn bè nói gì, con nghĩ sao về việc giữ gìn sức khỏe của mình?”, chị Mai chia sẻ. Việc trang bị cho con những kiến thức về sự thay đổi tâm sinh lý và các biện pháp phòng ngừa là một phần quan trọng trong hành trình dạy con biết yêu thương và tôn trọng bản thân.
Giờ đây, con gái của cả hai chị đều chủ động tìm hiểu và chia sẻ thông tin với bạn bè. “Tôi tin rằng khi con cảm nhận được sự tin tưởng từ mẹ, con sẽ học được cách tin vào bản thân – và đó chính là bước đầu tiên để tự bảo vệ mình”, chị Huyền khẳng định.
Thế Đan