Trong một buổi chiều tại sự kiện công nghệ lớn nhất năm, CEO của một trong những tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới đã trình bày một loạt công nghệ AI mới trong thời gian ngắn kỷ lục. Tuy nhiên, đằng sau những tràng pháo tay là sự lo lắng của hàng nghìn nhà sáng lập startup AI trên toàn cầu, khi họ chứng kiến những ý tưởng mà họ đã ấp ủ trong nhiều tháng bị “gã khổng lồ” này hiện thực hóa chỉ trong vài slide.
“Tôi đã có một ý tưởng về khóa học AI Agent để phân tích dữ liệu, tưởng chừng như độc đáo. Nhưng không ngờ rằng công ty lớn này đã âm thầm thử nghiệm với hàng trăm doanh nghiệp từ đầu năm nay và giờ mới công bố rộng rãi”, một nhà sáng lập startup AI tại Việt Nam chia sẻ với vẻ mặt thất vọng.
Câu chuyện này không phải là hiếm gặp. Trong thời đại mà AI đang bùng nổ, nhiều startup tin rằng chỉ cần một ý tưởng sáng tạo và vài tháng lập trình là có thể cạnh tranh với các công ty lớn. Tuy nhiên, sự kiện vừa qua đã cho thấy một thực tế khắc nghiệt: những ý tưởng tốt cũng có thể bị bỏ lại phía sau.
Cuộc cách mạng “Web Tích Hợp Tác Nhân” của Microsoft
Tại sự kiện năm nay, công ty này không chỉ công bố sản phẩm mới mà còn vạch ra một tầm nhìn hoàn toàn mới: “Web Tích Hợp Tác Nhân” – một hệ sinh thái mở cho phép các tác nhân AI hoạt động tự động và tương tác thông minh với nhau.
Điều đáng chú ý không chỉ là công nghệ mà còn là tốc độ và quy mô triển khai. GitHub Copilot đã trở thành mã nguồn mở và được tích hợp sâu vào công cụ lập trình phổ biến nhất thế giới. Chỉ sau một đêm, hàng triệu lập trình viên đã có thể sử dụng các trợ lý AI mạnh mẽ mà không cần cài đặt thêm bất kỳ phần mềm nào.
Nhưng đó chỉ là khởi đầu. Công ty này đã giới thiệu một loạt các tác nhân AI tự động có khả năng xử lý nhiều tác vụ từ nâng cấp mã nguồn đến phát hiện và khắc phục sự cố hệ thống. Những tính năng mà nhiều startup AI đang phát triển thì giờ đây đã được công ty này chuyển thẳng đến tay khách hàng chỉ trong một buổi giới thiệu sản phẩm.
Đặc biệt, với nền tảng giao tiếp có hàng triệu người dùng, việc tích hợp AI trở nên liền mạch đến mức đáng sợ. Các tác nhân nghiên cứu có thể tổng hợp thông tin từ cả web và dữ liệu doanh nghiệp, trong khi các tác nhân phân tích có khả năng xử lý hàng loạt tệp Excel và tự động tạo báo cáo trực quan chỉ với một câu lệnh trong cuộc trò chuyện.
Thách thức cho các startup AI
Vấn đề không chỉ nằm ở việc công ty lớn này làm tốt hơn các startup, mà còn ở sức mạnh phân phối khổng lồ của họ. Khi một startup cần hàng tháng để tìm kiếm khách hàng đầu tiên, công ty này chỉ cần “bật công tắc” là có thể triển khai ngay đến hàng triệu người dùng doanh nghiệp.
Ví dụ, một tác nhân AI tự động tạo đề xuất thầu đã được nhiều startup phát triển trong suốt năm qua. Nhưng chỉ với một buổi giới thiệu, công ty này đã có thể cung cấp tính năng tương tự, mạnh mẽ hơn và được tích hợp sẵn vào các sản phẩm của họ.
Điều này dẫn đến hiện tượng mà các chuyên gia gọi là “sự bất đối xứng trong phân phối”. Các startup có thể có công nghệ tốt, nhưng họ phải chiến đấu từng khách hàng một, trong khi các công ty lớn đã có sẵn một hệ sinh thái công cụ và người dùng để nhanh chóng đưa sản phẩm đến tay khách hàng.
Copilot có thể thay thế cho giao diện truyền thống để tương tác với người dùng.
“Khi nền tảng hạ tầng trở thành giao diện trải nghiệm trực tiếp cho sản phẩm, lớp trung gian sẽ bị xóa sổ”, một chuyên gia về startup AI nhận xét. Điều này có nghĩa là khi công ty này biến nền tảng AI của họ thành giao diện trực tiếp thông qua các sản phẩm của mình, những startup làm “lớp trung gian” sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì vị trí của mình.
Cơ hội nào cho các startup AI?
Dù vậy, việc cho rằng các startup AI sẽ “chết hàng loạt” có lẽ là một nhận định quá bi quan. Lịch sử công nghệ cho thấy những cuộc cách mạng lớn thường tạo ra cả thách thức và cơ hội mới.
Khi một hệ điều hành di động mới ra mắt, nhiều người đã nghĩ rằng các công ty phần mềm sẽ gặp khó khăn. Nhưng thực tế, nó đã tạo ra một hệ sinh thái ứng dụng khổng lồ với hàng triệu nhà phát triển có thể kiếm sống từ đó. Tương tự, các dịch vụ đám mây không chỉ không tiêu diệt các startup mà còn tạo điều kiện cho nhiều công ty phát triển mạnh mẽ.
Trong khi công ty này tập trung vào các nền tảng tích hợp chiều ngang, vẫn còn rất nhiều cơ hội tích hợp theo chiều dọc chưa được khai thác. Các lĩnh vực như công nghệ pháp lý, y tế chuyên sâu, sản xuất công nghiệp hay dịch vụ tài chính có những yêu cầu chuyên biệt mà các công ty lớn khó có thể đáp ứng đầy đủ.
Hơn nữa, việc công ty này có tính năng không có nghĩa là khách hàng sẽ ngay lập tức sử dụng. Doanh nghiệp thường có chu kỳ mua sắm dài từ 6-18 tháng, cần thời gian để đào tạo nhân viên và tích hợp với hệ thống hiện tại. Đây chính là khoảng thời gian vàng để các startup AI tìm kiếm cơ hội.
Thay vì tuyệt vọng, các startup AI cần thay đổi chiến lược. Đừng cố gắng cạnh tranh trực tiếp với các công ty lớn bằng những tính năng phổ thông. Thay vào đó, hãy tìm kiếm những ngách hẹp nhưng có giá trị cao – nơi mà các nền tảng lớn không thể hoặc không muốn phục vụ.
Những startup AI thành công trong tương lai sẽ là những công ty hiểu sâu về một lĩnh vực cụ thể, không chỉ về công nghệ. Họ sẽ trở thành chuyên gia trong lĩnh vực của mình trước khi trở thành chuyên gia AI. Họ sẽ xây dựng những giải pháp cho các trường hợp phức tạp, nhiều quy định và có tính tuân thủ cao – những điều mà các nền tảng tổng quát khó đáp ứng.
Cuối cùng, các startup AI cần nhớ rằng doanh nghiệp không chỉ muốn câu trả lời từ AI, họ còn muốn khả năng kiểm soát, truy xuất nguồn gốc và đảm bảo tuân thủ. Đây chính là điểm khác biệt mà các startup có thể tạo ra so với những giải pháp “tất cả trong một” từ các công ty lớn.
Cuộc hội thảo công nghệ này có thể là một lời cảnh báo, nhưng cũng là một lời nhắc nhở: trong cuộc chơi AI, không có chỗ cho những kẻ yếu đuối. Chỉ có những startup đủ thông minh để tìm ra con đường riêng mới có thể sinh tồn và phát triển.
(Tổng hợp)