Trong những ngày cuối tháng 3 năm 2000, khi bong bóng dotcom chuẩn bị vỡ, Cisco đã từng là công ty có giá trị nhất thế giới. Tuy nhiên, câu chuyện của Cisco giờ đây trở thành một bài học cảnh tỉnh cho các nhà đầu tư, mặc dù công ty vẫn duy trì được sự thành công bền vững với lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu cao gấp 4,5 lần so với thời điểm đó.
Vào khoảng 25 năm trước, sự hưng phấn của các nhà đầu tư đã đẩy giá trị của Cisco lên mức hơn 200 lần lợi nhuận hàng năm, tương đương với khoảng 1 nghìn tỷ USD theo giá trị hiện tại. Tuy nhiên, sự tăng trưởng ổn định nhưng không bứt phá của Cisco đã khiến nhiều người thất vọng, và hiện tại, giá trị thị trường của công ty chỉ còn 280 tỷ USD.
Trên thị trường chứng khoán hiện nay, một cái tên mới đang nổi lên với những dấu hiệu tương tự như Cisco. Palantir, công ty chuyên phân tích dữ liệu, đã trở thành cổ phiếu nóng nhất năm 2025 với mức tăng trưởng ấn tượng lên tới 600% so với năm trước. Trong quý II năm nay, Palantir đã báo cáo doanh thu đạt 1 tỷ USD, tăng 48% so với cùng kỳ năm 2024 và gấp bốn lần so với cùng kỳ năm 2020.
Giới công nghệ tại Silicon Valley thường tìm kiếm những công ty đáp ứng tiêu chí “quy tắc 40”, tức là tổng biên lợi nhuận hoạt động và tốc độ tăng trưởng doanh thu phải đạt trên 40%. Palantir hiện có điểm số 94, cao hơn bất kỳ công ty phần mềm doanh nghiệp nào có quy mô tương đương hoặc lớn hơn. Trong số 25 công ty giá trị nhất thế giới, chỉ có một công ty sản xuất chip tiên tiến đạt điểm số cao hơn Palantir.
Rõ ràng, bất kỳ nhà đầu tư nào cũng muốn sở hữu một phần của công ty này. Tuy nhiên, giá trị thị trường của Palantir đã tăng vọt lên 430 tỷ USD, tương đương với hơn 600 lần lợi nhuận năm trước và gần gấp ba mức P/E mà Cisco hay công ty sản xuất chip từng đạt đỉnh. Nếu tính theo doanh thu, hệ số P/S của Palantir hiện khoảng 120, trong khi hệ số P/S của một công ty công nghệ nổi tiếng trước đây chỉ đạt đỉnh ở mức 22.
Không có gì ngạc nhiên khi một nhà phân tích đầu tư đã đặt câu hỏi liệu Palantir có phải là một cơ hội bán khống tốt nhất. Vào cuối tháng 5, ông đã phân tích tỷ lệ giá trị doanh nghiệp trên doanh thu dự báo cho năm tới và nhận thấy rằng Palantir đã đạt 73, nay đã tăng lên 104. Ông đã tìm kiếm những công ty niêm yết từng đạt hệ số này kể từ năm 2000 và chỉ tìm thấy 14 công ty, trong đó công ty lớn nhất chỉ bằng 1/4 giá trị của Palantir.
Khi xem xét hiệu suất cổ phiếu của nhóm này, nhà phân tích đã hạ tiêu chuẩn xuống hệ số 30 và đo hiệu suất tương đối so với chỉ số S&P 500. Kết quả cho thấy một năm sau, các công ty này kém hơn S&P 500 tới 22% và hệ số này giảm còn 18.
Vậy Palantir cần làm gì để cổ phiếu trở nên hấp dẫn hơn? Công ty cung cấp dịch vụ phân tích dữ liệu cho nhiều lĩnh vực, từ cơ quan tình báo đến chuỗi đồ ăn nhanh, nhằm cải thiện hiệu suất hoạt động. Sự tăng trưởng mạnh mẽ gần đây chủ yếu nhờ vào làn sóng ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Lợi thế cạnh tranh của Palantir không chỉ nằm ở phần mềm và đội ngũ kỹ sư tài năng, mà còn ở quyền truy cập vào thông tin mật từ các cơ quan quốc phòng và tình báo Mỹ, tạo ra một rào cản bảo vệ trước các đối thủ.
Tuy nhiên, công ty sẽ cần duy trì điều này hơn bao giờ hết. Để giảm hệ số P/S về mức tương đương với đỉnh của một công ty công nghệ nổi tiếng, Palantir cần tăng doanh thu gấp 5,6 lần, điều này đòi hỏi tốc độ tăng trưởng hàng năm trên 40% trong 5 năm tới.
Tốc độ này không phải là không thể đạt được, ngay cả với quy mô của Palantir, vì nhiều công ty công nghệ lớn đã từng làm được. Tuy nhiên, điều khác biệt là họ không bị định giá quá cao như Palantir hiện tại. Đáng chú ý, Palantir cần duy trì tốc độ tăng trưởng này để các cổ đông mới có thể thu hồi vốn đầu tư, không có “dự phòng” cho việc xuất hiện đối thủ, bê bối hay sự chậm lại trong tăng trưởng. Nếu một trong những yếu tố này xảy ra, Palantir có thể trở thành một câu chuyện cảnh báo mới trong tương lai.
Theo: Tạp chí Kinh tế