Trong bối cảnh hiện nay, nhu cầu về điện năng tại Mỹ đang gia tăng một cách chóng mặt, không chỉ do thời tiết khắc nghiệt mà còn bởi sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ trí tuệ nhân tạo. Hàng triệu hộ gia đình đang phải đối mặt với hóa đơn điện cao ngất ngưởng, và nguyên nhân chính đến từ sự bùng nổ của các trung tâm dữ liệu.
Khối lượng tiêu thụ điện khổng lồ từ các trung tâm dữ liệu
Trong năm 2023, các trung tâm dữ liệu đã tiêu thụ hơn 4% tổng lượng điện năng của toàn quốc, và dự báo con số này có thể tăng lên 12% vào năm 2026. Sự phát triển của AI yêu cầu một lượng điện năng khổng lồ, khiến cho các trung tâm dữ liệu trở thành những “nhà máy điện” tiêu thụ năng lượng lớn.
Những gã khổng lồ công nghệ như Amazon, Microsoft và Google không chỉ là những người tiêu thụ điện lớn mà còn tham gia vào việc sản xuất và cung cấp điện. Tuy nhiên, mặc dù họ cam kết sẽ “chia sẻ” gánh nặng, thực tế lại phức tạp hơn nhiều.
Số liệu từ Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ cho thấy giá điện trung bình đã tăng 27% từ năm 2020, trong khi một số nguồn tin cho biết con số này có thể lên tới 30%. Nguyên nhân không chỉ đến từ việc nâng cấp lưới điện mà còn từ chi phí phục vụ cho các trung tâm dữ liệu.
Phân tích từ các trường đại học cho thấy hóa đơn điện có thể tăng trung bình 8% vào năm 2030, và ở một số khu vực như Virginia, con số này có thể lên tới 25%. Tại Ohio, mỗi hộ gia đình đã phải trả thêm ít nhất 15 USD mỗi tháng chỉ để đáp ứng nhu cầu của các trung tâm dữ liệu.
“Việc áp đặt thêm phí cho người dân Ohio là một điều vô lý”, một cư dân tại Blacklick chia sẻ.
Tại Texas, nhu cầu điện từ các trung tâm dữ liệu có thể vượt quá khả năng cung cấp hiện tại, dẫn đến việc cân nhắc các biện pháp như “cắt điện khẩn cấp” trong thời gian cao điểm.
Giá điện tại Mỹ dự kiến sẽ tiếp tục tăng, với một số khu vực như Connecticut và Maine ghi nhận mức tăng lên tới 36.3% do sự bùng nổ của các trung tâm dữ liệu AI.
Điều đáng lo ngại là nếu chi phí này được phân bổ đều cho tất cả người tiêu dùng, những hộ gia đình và doanh nghiệp nhỏ sẽ phải “gánh” chi phí cho các công ty công nghệ lớn.
Trong năm qua, doanh thu từ việc cung cấp điện cho các công ty công nghệ đã đạt 2,2 tỷ USD, chủ yếu từ năm 2022. “Người nộp thuế sẽ phải chịu thiệt hại từ tình hình này”, một nhà phân tích kinh tế cảnh báo.
Cuộc chiến giữa công nghệ và ngành điện
“Ai sử dụng thì phải trả tiền điện”, một người dân từ Upper Sandusky bày tỏ sự bức xúc. Cuộc tranh cãi giữa các công ty công nghệ và ngành điện đang diễn ra gay gắt tại nhiều bang. Ở Ohio, cơ quan quản lý đã yêu cầu các trung tâm dữ liệu phải trả ít nhất 85% lượng điện mà họ cam kết mua, bất kể họ sử dụng bao nhiêu.
Các công ty công nghệ phản đối quy định này, cho rằng nó quá cứng nhắc và có thể dẫn đến việc họ phải trả tiền cho năng lượng không sử dụng. Tuy nhiên, họ vẫn tiếp tục mở rộng xây dựng các trung tâm dữ liệu mới, khiến cho nhu cầu điện tăng vọt.
Nhiều bang như Oregon, New Jersey và Pennsylvania đang xem xét việc tạo ra các nhóm khách hàng riêng cho các trung tâm dữ liệu, nhằm tách biệt chi phí giữa người tiêu dùng thông thường và các công ty lớn. Tuy nhiên, các công ty công nghệ cho rằng điều này là phân biệt đối xử.
Vấn đề không chỉ nằm ở việc giá điện tăng mà còn ở việc đầu tư thừa công suất. Nhiều dự án trung tâm dữ liệu đã bị trì hoãn hoặc hủy bỏ, khiến chi phí nâng cấp hạ tầng trở thành gánh nặng cho người dân.
Tại Virginia, một dự án chậm tiến độ đã khiến người dân phải trả hàng triệu USD cho lưới điện không hoạt động trong thời gian dài, gây ra sự bức xúc trong cộng đồng.
Trong khi công nghệ AI tiếp tục phát triển, bài toán công bằng trong việc phân bổ chi phí điện năng vẫn chưa có lời giải. Liệu các cơ quan quản lý có đủ sức mạnh để yêu cầu các công ty công nghệ tự chịu trách nhiệm cho chi phí điện của họ? Hay người dân sẽ tiếp tục phải đối mặt với hóa đơn điện tăng cao, bất kể họ có sử dụng công nghệ AI hay không?
Cuộc chiến về “ai sẽ trả tiền cho AI” mới chỉ bắt đầu. Nếu không có sự minh bạch và cơ chế phân bổ chi phí hợp lý, người dân sẽ tiếp tục phải gánh chịu hậu quả từ sự bùng nổ của công nghệ này.
*Nguồn: NYT, Fortune, BI