Trong một không gian tĩnh lặng tại São Paulo, 30 sinh viên đã trải qua những giây phút đầy cảm xúc khi chứng kiến những hình ảnh khủng khiếp từ cuộc chiến tranh Việt Nam. Những thước phim ghi lại cảnh máy bay B52 rải bom, những đứa trẻ vô tội bị thiệt mạng đã khiến họ không thể ngồi yên. Nhà báo Pedro de Oliveira, 77 tuổi, đã nhớ lại những buổi chiếu phim bí mật này như một phần không thể thiếu trong cuộc đời ông.
Những hình ảnh này được gửi đến từ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, nhằm mục đích nâng cao nhận thức của cộng đồng quốc tế về những tội ác mà quân đội Mỹ đã gây ra. Từ đó, Pedro và những người bạn đã biến các rạp chiếu phim thành những nơi truyền tải sự thật về cuộc chiến, giúp sinh viên Brazil hiểu rõ hơn về tình hình thực tế.
Pedro de Oliveira, một nhà báo và nhà sử học, đã dành cả cuộc đời mình để ủng hộ Việt Nam. Tuy nhiên, con đường đấu tranh của ông không hề dễ dàng. Ông đã phải chịu đựng 7 lần bị bắt giam, và việc học hành của ông cũng bị gián đoạn. Lần đầu tiên, khi mới đôi mươi, ông đã bị bắt trong một cuộc biểu tình nhân ngày Quốc tế Lao động. Lần thứ hai, khi đang chiếu những thước phim về cuộc chiến, ông lại bị bắt giữ.
Trong những ngày tháng ở tù, Pedro đã trải qua nhiều hình thức tra tấn, trong đó ám ảnh nhất là những cú điện giật. Ông nhớ lại: “Cơ thể tôi co giật dữ dội, tôi cảm thấy như mình sắp vỡ tung ra”. Dưới chế độ quân sự lúc bấy giờ, bất kỳ ai tham gia biểu tình phản đối chiến tranh đều có thể bị coi là mối đe dọa an ninh quốc gia và bị bắt mà không cần xét xử.
Pedro đã chứng kiến nhiều đồng chí của mình không bao giờ trở về. Mặc dù ông may mắn sống sót, nhưng những năm tháng trong tù đã để lại những vết thương không thể xóa nhòa. Sau lần thứ bảy được thả, ông quyết định nghiên cứu sâu hơn về các phong trào quốc tế.
Khi tìm hiểu về lịch sử Việt Nam, Pedro cảm thấy như đang khám phá một kho báu. Ông nhận ra rằng sức mạnh của một dân tộc nhỏ bé có thể đánh bại những đế quốc hùng mạnh nhất. Những trang sử từ cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông, kháng chiến chống Pháp cho đến cuộc chiến chống Mỹ đã truyền cảm hứng cho ông.
Việt Nam đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm của Pedro. Ông đã viết về giai đoạn Nguyễn Ái Quốc dừng chân ở Rio de Janeiro khi mới 21 tuổi, trong hành trình tìm đường cứu nước. Trong một bài viết trên tờ báo địa phương, ông nhấn mạnh rằng khát vọng lật đổ sự áp bức không chỉ riêng Nguyễn Ái Quốc mà còn là của nhiều người khác.
Cuốn sách “Hồ Chí Minh: Cuộc đời và sự nghiệp vị lãnh tụ giải phóng dân tộc Việt Nam” do Pedro biên soạn đã giành giải Nhất Giải thưởng toàn quốc về thông tin đối ngoại. Hành trình viết sách của ông không hề dễ dàng khi không có tài liệu nào bằng tiếng Bồ Đào Nha, buộc ông phải tự tìm hiểu bằng tiếng Anh và Tây Ban Nha.
Pedro đã dành nhiều thời gian tại Thư viện Quốc gia Việt Nam, gặp gỡ các học giả và nghiên cứu từng số báo để thu thập tư liệu cho cuốn sách của mình. Khi nhận giải thưởng, ông đã dành tặng nó cho những chiến sĩ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, những người đã gửi những thước phim làm thay đổi cuộc đời ông.
Trên cương vị Tổng thư ký Hội hữu nghị Brazil – Việt Nam, Pedro đã nỗ lực đưa tư tưởng của Hồ Chí Minh đến gần hơn với người dân Brazil và các nước Mỹ Latinh. Hiện tại, Hội đang xuất bản cuốn sách về cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chí Minh bằng tiếng Tây Ban Nha.
Pedro cũng đang nghiên cứu về dấu ấn của Hồ Chí Minh tại Brazil vào năm 1912, khi Người đến Rio de Janeiro. Đây là một chương sử quan trọng, góp phần khơi dậy phong trào chống phân biệt chủng tộc và bảo vệ quyền lợi cho công nhân.
Hội hữu nghị Brazil – Việt Nam không chỉ là cầu nối văn hóa mà còn thúc đẩy hợp tác kinh tế giữa hai quốc gia. Hội đang làm việc với Bộ Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo Brazil để mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực như chất bán dẫn và hàng không.
Trong chuyến trở lại Việt Nam lần thứ tư vào tháng 9, Pedro đã rất ấn tượng với sự chào đón nồng nhiệt của người dân. Ông sẽ có cơ hội gặp gỡ và tri ân từ Đảng và Nhà nước. Mỗi lần trở lại, ông lại cảm thấy như được học hỏi thêm về lịch sử và văn hóa của đất nước mà ông yêu mến.
Pedro chia sẻ rằng kinh nghiệm của Việt Nam sẽ là nguồn cảm hứng cho Đại hội XVI Đảng Cộng sản Brazil sắp tới. Ông hy vọng rằng những bài học từ Việt Nam sẽ giúp ích cho sự phát triển của đất nước mình.
Phan Dương