Trong bối cảnh ô nhiễm không khí ngày càng gia tăng tại các đô thị lớn, việc áp dụng các quy định mới về tiêu chuẩn khí thải cho ô tô và xe máy đang trở thành một vấn đề cấp bách. Hai dự thảo quy định này, hiện đang được Bộ Nông nghiệp và Môi trường xem xét, sẽ chính thức được ban hành trong năm nay, với mục tiêu cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Hệ thống phân loại khí thải ô tô mới
Đáng chú ý, lần đầu tiên Việt Nam sẽ thiết lập một hệ thống phân loại khí thải ô tô với 5 mức độ khác nhau, từ mức 1 (thấp nhất) đến mức 5 (cao nhất). Hà Nội và TP.HCM sẽ là hai thành phố tiên phong trong việc áp dụng tiêu chuẩn này, yêu cầu các xe ô tô đăng ký tại đây phải đạt mức khí thải 5 từ năm 2027, sớm hơn một năm so với các tỉnh thành khác. Đối với các xe sản xuất từ năm 2022, yêu cầu đạt mức 4 sẽ có hiệu lực từ năm 2026, trong khi xe sản xuất trước năm 1999 chỉ cần đạt mức 1.
Lộ trình kiểm định khí thải xe máy
Đối với xe máy, lộ trình kiểm định sẽ được thực hiện qua ba giai đoạn: bắt đầu từ 1/1/2027 tại Hà Nội và TP.HCM, sau đó mở rộng ra các thành phố lớn khác như Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế vào năm 2028, và cuối cùng là triển khai trên toàn quốc vào năm 2030. Điều này sẽ ảnh hưởng đến hơn 75 triệu xe máy đang lưu hành, trong đó nhiều xe sử dụng động cơ cũ không đạt tiêu chuẩn phát thải.
Tiêu chuẩn khí thải quốc tế và áp dụng tại Việt Nam
Hiện nay, tiêu chuẩn khí thải phổ biến nhất trên thế giới là tiêu chuẩn EURO, được Liên minh Châu Âu khởi xướng từ năm 1992. Mỗi cấp độ EURO đều có những quy định nghiêm ngặt về giới hạn phát thải các khí độc hại như NOx, HC, CO và PM. Việt Nam đã áp dụng tiêu chuẩn EURO 4 cho ô tô từ năm 2017 và EURO 5 cho xe chạy dầu diesel từ năm 2022. Tuy nhiên, các xe máy cũ vẫn chưa bị ràng buộc bởi yêu cầu kiểm định khí thải, dẫn đến tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng.
Thách thức và cơ hội từ quy định mới
Việc áp dụng các quy định mới về khí thải không chỉ là một thách thức lớn đối với hạ tầng kiểm định và nhiên liệu sạch, mà còn là cơ hội để thúc đẩy công nghệ xanh và phát triển phương tiện giao thông bền vững. Những người sử dụng xe máy cũ sẽ có cơ hội chuyển đổi sang xe điện với sự hỗ trợ từ Nhà nước về kỹ thuật và tài chính. Nếu chính sách này được thực hiện hiệu quả, hàng triệu người dân sẽ được hưởng lợi từ một môi trường sống trong lành hơn, điều này không chỉ mang lại lợi ích cho sức khỏe mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.