Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, nghề lập trình đang trải qua một cuộc cách mạng lớn. Theo báo cáo từ Diễn đàn Kinh tế Thế giới, giai đoạn 2023–2028 sẽ chứng kiến sự ra đời của khoảng 69 triệu việc làm mới, nhưng cũng đồng thời có 83 triệu việc làm sẽ bị loại bỏ. Điều này cho thấy sự ảnh hưởng mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) đến thị trường lao động toàn cầu.
Điều thú vị là, mặc dù có sự lo ngại về việc AI sẽ thay thế con người, nhưng nhiều doanh nghiệp lại kỳ vọng rằng AI sẽ tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới hơn là cắt giảm nhân sự. Thực tế cho thấy, 50% doanh nghiệp tin rằng AI sẽ mang lại việc làm mới, trong khi chỉ 25% dự đoán rằng AI sẽ dẫn đến việc sa thải hàng loạt.
Những con số này cho thấy rằng, thay vì một cuộc khủng hoảng việc làm, chúng ta đang chứng kiến một sự chuyển dịch trong cơ cấu công việc. Theo báo cáo của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, chưa có bằng chứng rõ ràng cho thấy AI làm giảm tổng cầu lao động. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng việc áp dụng AI không dẫn đến sự sụt giảm đáng kể về tỷ lệ việc làm.
Thực tế, nhiều doanh nghiệp và người lao động đều có cái nhìn tích cực về tác động của AI đến hiệu suất làm việc. Dù vẫn còn những lo ngại, nhưng AI đã chứng minh được khả năng cải thiện điều kiện làm việc và năng suất lao động. Theo một nghiên cứu, chỉ khoảng 10% doanh nghiệp tại Mỹ thực sự áp dụng AI vào quy trình sản xuất và dịch vụ, cho thấy rằng AI vẫn chưa được sử dụng rộng rãi.
Vậy AI có thực sự thay thế con người hay không? Theo tờ New York Times, lịch sử đã cho thấy rằng mỗi khi công nghệ mới xuất hiện, người lao động thường lo lắng về việc bị thay thế. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy công nghệ thường giúp chia nhỏ công việc thành các nhiệm vụ đơn giản hơn, từ đó tạo ra nhiều cơ hội việc làm hơn.
Trong lĩnh vực lập trình, AI không chỉ giúp tăng cường hiệu suất mà còn thay đổi cách thức làm việc của lập trình viên. Thay vì phải viết mã từ đầu, giờ đây, lập trình viên có thể giám sát AI trong việc sinh mã, kiểm thử và tối ưu hóa. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn tạo ra cơ hội cho nhân viên học hỏi và phát triển kỹ năng mới.
Nghiên cứu từ Microsoft cho thấy việc sử dụng các công cụ AI như Copilot đã nâng cao năng suất lập trình lên hơn 25%. McKinsey cũng dự đoán rằng AI sẽ góp phần tăng năng suất lao động hàng năm tại Mỹ từ 0,5–0,9 điểm phần trăm đến năm 2030. Khi năng suất tăng, doanh nghiệp có thể mở rộng hoạt động mà không cần cắt giảm nhân sự.
Tại một số công ty lớn, mặc dù có thông tin về việc sa thải kỹ sư, nhưng họ vẫn tiếp tục tuyển dụng hàng trăm nghìn lao động mới. Điều này cho thấy rằng AI không chỉ là một công cụ thay thế mà còn là một yếu tố thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp.
65% doanh nghiệp hiện đang xây dựng lộ trình chuyển đổi cho nhân viên để họ có thể sử dụng AI hiệu quả hơn. Các kỹ năng như điều phối AI, phân tích dữ liệu nâng cao và thiết kế giải pháp AI đang trở thành những yếu tố then chốt trong sự nghiệp của người lao động. Điều này không chỉ giúp họ có cơ hội thăng tiến mà còn tạo ra một môi trường làm việc tích cực hơn.
Trong bối cảnh đó, tại một công ty lớn, văn hóa lập trình đang thay đổi nhanh chóng. Giám đốc điều hành đã nhấn mạnh rằng AI đang mang lại lợi ích lớn cho doanh nghiệp trong việc tăng năng suất và giảm chi phí. Điều này đồng nghĩa với việc lập trình viên cần phải làm việc nhanh hơn và hiệu quả hơn để không bị tụt lại phía sau.
Những kỹ sư tại công ty này đã phải thích nghi với việc sử dụng AI trong công việc hàng ngày. Họ cho biết rằng việc sử dụng AI đã giúp họ tạo ra lượng mã tương đương với trước đây, mặc dù số lượng nhân viên đã giảm đi. Tuy nhiên, điều này cũng đi kèm với áp lực lớn hơn về thời hạn công việc.
Cuối cùng, sự chuyển mình từ việc viết code sang đọc code có thể khiến nhiều kỹ sư cảm thấy như họ đang trở thành người ngoài cuộc trong chính công việc của mình. Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, việc áp dụng AI là điều cần thiết để không bị bỏ lại phía sau.
Nhìn chung, mặc dù có nhiều lo ngại về việc AI sẽ thay thế con người, nhưng thực tế cho thấy AI đang tái cấu trúc công việc và hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất mà không làm gia tăng tỷ lệ thất nghiệp. Sự kết hợp giữa con người và công nghệ sẽ là chìa khóa cho sự thành công trong tương lai.